با توجه به تعریفی که از غلات باستانی داشتیم، یکی دیگر از این غلات فونیو می‌باشد. امروزه تنها چند گونه زراعی از خانواده غلات از جمله ذرت، گندم و برنج در مقیاس کلان کشت و پایه اصلی غذای بسیاری از انسان‌ها را تشکیل می‌دهند. برخی از گونه‌ها که غلات کمیاب نامیده می‌شوند، علی رغم نقش مهم خود در امنیت غذایی برخی از فقیرترین مردم، در طی انقلاب‌ها (کشاورزی و صنعتی) به دست فراموشی سپرده شدند.

فونیو چیست؟

فونیو یکی از غلات ریز دانه است که از سال‌ها قبل به عنوان غذای اصلی بسیاری از خانواده‌های نواحی روستایی غرب آفریقا کشت می‌شود و مصرف‌کنندگان شهری اقصی نقاط دنیا هم در حال کشف مجدد آن هستند. فونیو یکی از غلات باستانی است که قدیمی‌ترین غلات کشت شده در این قاره محسوب می‌شود.

این گیاه بومی غرب آفریقا است و بیشتر در مناطق کوهستانی کشور‌هایی مانند بورکینافاسو، گینه، سنگال، مالی و نیجریه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خواص فونیو

فونیو قابلیت هضم بالایی دارد. سیری نسبتاً کوتاه مدتی ایجاد می‌کند و حاوی چهار پروتئین رایج غلات است اما گلوتلین بیشتری نسبت به پرولامین دارد. با توجه به افزایش محدودیت‌های تولید غلات رایج، توجه به این محصول در آینده می‌تواند در امنیت غذایی جهان نقش مؤثری ایفا کند.

اهمیت فرهنگی فونیو

در برخی از مناطق غرب آفریقا، این غله دارای اهمیت اجتماعی و فرهنگی است. در سنگال، بورکینافاسو، مالی و توگو، فونیو به طور سنتی برای رؤسا و خانواده‌های سلطنتی در نظر گرفته می‌شد و در ماه مبارک رمضان یا در جشن‌هایی مانند عروسی و غسل تعمید از آن لذت می‌بردند.
در برخی از مناطق توگو از فونیو برای جلوگیری از لخته شدن خون پس از زایمان و تحریک تولید شیر در افراد شیرده استفاده می‌شود.

به عنوان یک غذای اصلی، نقش حیاتی در تضمین امنیت غذایی، به ویژه در دوره پس از برداشت که غذا کمیاب است، ایفا می‌کند. می‌توان آن را ظرف ۶ تا ۸ هفته برداشت کرد و بدون خطر هجوم آفت به خوبی ذخیره می‌شود.

فونیو در شرایط خشکسالی و خاک‌های ضعیف بدون نیاز به کود یا وسایل دیگر به خوبی رشد می‌کند.